00:00:03
Moderator: De Bebouwingscommissie. Heb je daar wel eens van gehoord? Grote kans van niet. Maar deze commissie heeft al meer dan 80 jaar invloed op Rotterdam. Met 2.589 vergaderingen, en 52.000 pagina’s aan notulen heeft de commissie mede onze stad gevormd. Daarom stappen ze nu speciaal voor hun 80-jarig bestaan in de schijnwerpers. In deze podcast leer je meer over het ontstaan en de rol van de Bebouwingscommissie in Rotterdam. Hoe worden bouwplannen met respect voor hun omgeving gerealiseerd? Kees Hagendijk en Eric de Rooy nemen ons mee achter de schermen.
00:00:45
Kees Hagendijk: Welkom luisteraars bij deze podcast de Rotterdamse Bebouwingscommissie. En, mijn naam is Kees Hagendijk, ik ben auteur van een, boek over de Bebouwingscommissie, getiteld ‘De stad staat nooit stil’. En die commissie, bestond vorig jaar 17 september precies 80 jaar, en de dag ervoor werd de 2.589ste vergadering van deze commissie gehouden. De oprichting was dus, op 17 september 1940. Dat was, vier maanden na het Duitse bombardement op de binnenstad van Rotterdam, die, vrijwel compleet is weggevaagd. En in die nieuwe situatie gaat de commissie functioneren, en die is dat blijven doen tot de dag van vandaag. Nou, ik spreek hierover met Eric de Rooy, hij is staffunctionaris van de dienst Bouw- en Woningtoezicht van Rotterdam, waar de Bebouwingscommissie onder valt. En hij is 30 jaar aan die commissie verbonden geweest. Eric, … Welkom.
00:02:03
Eric de Rooy: Dank je wel.
00:02:04
Kees Hagendijk: Kun jij mij vertellen waar die Bebouwingscommissie — Wat ze precies is, en wat ze doet?
00:02:11
Eric de Rooy: Ja, dat kan ik wel. In Rotterdam worden , jaarlijks , duizenden bouwplannen ingediend, en die bouwplannen die moeten – heel kort door de bocht gezegd – aan een aantal voorwaarden voldoen, anders krijg je geen vergunning. Nou ja, logisch is dat ze technisch goed in elkaar zitten. Het moet er ook nog een beetje uitzien, oneerbiedig gezegd: het moet passen in het , straatbeeld, is de officiële term.
00:02:32
Kees Hagendijk: Architectonisch, ja.
00:02:33
Eric de Rooy: Architectonisch, ja. En , daarvoor hebben we een , zeer respectabele commissie: dat is de commissie voor Welstand en Monumenten. En het moet ook nog eens voldoen aan het bestemmingsplan. En als een plan niet voldoet aan het bestemmingsplan, dan gaat het in principe gaat het niet door. Maar , zo werken we niet in Rotterdam. , we gaan op zoek naar de mogelijkheden om wel mee te werken, want er zijn voldoende mogelijkheden om ontheffing te verlenen. Nou, dat onderzoek naar , die mogelijkheid om ontheffing te verlenen, dus van het bestemmingsplan, dat doet de Bebouwingscommissie . Die Bebouwingscommissie die doet dat namens het college van burgemeester en wethouders, want dat college gaat echt niet al die duizenden aanvragen , beoordelen. Die hebben dat – in fraaie ambtelijke taal noemen ze dat ‘mandateren’ – aan de hoofd Bouw- en Woningtoezicht, directeur Bouw- en Woningtoezicht. En die laat het weer over aan de Bebouwingscommissie waarvan hij of zij voorzitter is.
00:03:33
Kees Hagendijk: Ja. Hoeveel vergaderingen . vinden er plaats, per jaar?
00:03:37
Eric de Rooy: … Toen ik begon in 1984, toen waren dat er één keer in de twee weken. Inmiddels is het één keer per week.
00:03:43
Kees Hagendijk: Ja. Nou zeg jij van: de Bebouwingscommissie die , die let op , op het bestemmingsplan, hè? Maar wordt dat ook wel genoemd de ruimtelijke of planologische toets, hè? En kun je dat wat meer uitleggen, waar we dan aan moeten denken? … Je hebt het bestemmingsplan, en je hebt ook de bouwverordening. Kun je uitleggen, wat daar dan in staat?
00:04:09
Eric de Rooy: Ja. Ik heb, ik heb net verteld dat er dus een aantal eisen zijn, hè, waar zo’n bouwplan aan moet voldoen. En één van die eisen is dus dat bestemmingsplan, maar je hebt ook nog een ruimtelijke inpassing van een plan. Nou, dat wordt neergelegd in het bestemmingsplan. Heel Rotterdam is , belegd met bestemmingsplannen, en in die bestemmingsplannen daar wordt in feite de keuze gemaakt van welke functie wil je waar hebben, en in welke mate wil je bijvoorbeeld bebouwing hebben. Dus voorbeeld hier: we zitten hier vlakbij de Goudsesingel. Dan zie je dus dat op de begane grond zitten winkels, zitten cafés, er zit horeca, en daarboven zitten woningen of een bedrijfsverzamelgebouw. Nou, als je dan naar het bestemmingsplan kijkt voor dit gebied – dat heet, dat bestemmingsplan hier heet Laurenskwartier – , dan zul je ook zien dat die blokken ook ingetekend staan, en dat er ook staat weergegeven waar welke functie mag, en in welke mate, en hoe hoog dat mag. Het bijzondere aan dat bestemmingsplan is dat het juridisch bindend is. Het bindt dus, het is dus wettelijk voorgeschreven, zowel voor de burger, een bedrijf, maar ook voor de overheid. Je moet dus aan dat bestemmingsplan voldoen. En op die manier regelt de overheid eigenlijk de invulling van een, bepaald gebied. Het bestemmingsplan wordt ook vastgesteld door het hoogste orgaan in de gemeente, dat is de gemeenteraad. Dus op die manier heeft een burger een relatieve zekerheid over wat er in een bepaald gebied komt, want daar komen we nog wel op: want we leven in Nederland, en Nederland is ontheffingenland. Dus er zijn altijd mogelijkheden om daar ontheffing van te verlenen.
00:05:41
Kees Hagendijk: Ja.
00:05:41
Eric de Rooy: Soms heb je bestemmingsplannen die zijn heel globaal, en dat was– Tegenwoordig is dat niet meer zo, maar vroeger was dat wel het geval. … Bestemmingsplannen bestaan sinds 1965, daarvoor had je het uitbreidingsplan. Dat was eigenlijk de voorganger van het bestemmingsplan, die bestaat sinds 1901. Maar daar had je ook varianten in, die waren in hoofdzaak. Je uitbreidingsplannen in onderdelen, dan was het heel precies beschreven. Dat waren overigens kunstwerkjes hoor, dat, dat kan ik je verzekeren. … En je had ze in een hoofdzaak. Bijvoorbeeld voor de Prins Alexanderpolder, voordat die ontwikkeld werd, dus Ommoord en Het Lage Land. En dan zag je één grote vlek, en daar stond: “Woongebied met bijbehorende bebouwing.” Punt. Geen voorschriften, niks erbij. Maar ja, je wilde toch een klein beetje invloed hebben op waar die gebouwen kwamen, en dat er voldoende afstand was met, met licht, en lucht en zonlicht toetreding en dergelijke. Nou ja, en daarvoor had je dan een soort aanvullend algemeen paraplu, , vehikel, en dat heette de, de bouwverordening van de gemeente Rotterdam. Elke gemeente in Nederland had ook een bouwverordening. En daar zaten de voorschriften in met betrekking tot de [onhoorbaar], en met betrekking tot bouwhoogte.
00:06:50
Kees Hagendijk: , wat we eigenlijk dagelijks , niet merken, maar een stad is gepland, hè. Planologie. Planologie. En ja, het is wel grappig dat de eerste keer dat wij elkaar spraken over , dit boek, hè, toen … waren we zo herinneringen aan het oude Rotterdam hè, voor zover die van mij dan teruggingen. En toen kwamen we op het , op het hertenkamp aan het Weena. Hè, dat was , zo’n bekende groene grasvlakte met zo’n, zo’n hek, houten hekwerkje eromheen, achter De Doelen. En ja, je idee was natuurlijk altijd van: nou ja, dat, dat hoort dat, dat hoort daar zeker. … Je niet realiserend dat dat eigenlijk op dat moment al een hele andere bestemming had. Tien jaar, tien, vijftien jaar later stond daar een , grootstedelijk blok, wat eigenlijk al in het , stadsplan was dat zo al ingevuld. Hè? En zo– Rotterdam is natuurlijk heel lang een stad een gat van , van gaten en gaatjes geweest. Hè, de wederopbouw heeft wel 60, 70 jaar geduurd, en is eigenlijk nog steeds niet helemaal voltooid hè: er zijn nog steeds plekken waar , nog wel iets , gebouwd kan worden.
00:08:00
Eric de Rooy: Ja, de stad staat nooit stil.
00:08:00
Kees Hagendijk: Ja, de stad staat nooit stil. En , ja, de Bebouwingscommissie moet dan bij elk plan toch weer even in de, in de bestemmingsplannen duiken – soms zijn die wel tien, twintig jaar oud – om te kijken wat mag, waar, wel of niet. Nou is de Bebouwingscommissie is bijzonder ten opzichte van , van andere steden, hè. En de Bebouwingscommissie is breed samengesteld, hè, dat was in , in september 1940 zo, hè. En dat is altijd zo gebleven, hè: dus je noemde net al de, de welstand, die neemt ook deel aan die Bebouwingscommissie . Dus dan krijg je wat genoemd wordt een integrale beoordeling van een plan. … Hoe werkt dat? … Kun je dat , een beetje uitleggen?
00:08:49
Eric de Rooy: … Ik — De Bebouwingscommissie beoordeelt dus de plannen op passend of niet passend in het bestemmingsplan. Als het past, zijn we klaar. Dan , dan, dan ga je er niet mee verder, en dan krijg je je vergunning. Maar in heel veel gevallen is dat ook niet het geval. En dan heb je veel deskundigheid nodig, die eigenlijk– Die deskundigheid die komt kijken bij het maken van het bestemmingsplan, hè. Die zit daar aan tafel om te kijken of de ontwikkeling die op tafel ligt ook passend is in de toekomst. Nou, en dat, daar-daarvoor halen we ook Welstand erbij, want Welstand, — Architectuur en ruimtelijke inpassing bestemmingsplan kun je eigenlijk niet los van elkaar zien. Dat is ook het sterke punt van Rotterdam, hè: Rotterdam architectuurstad. Dat is een belangrijk item. Dus dat neem je mee in je afwegingen. Daarnaast heb je – en dat is , gaandeweg, steeds verder ontwikkeld– Je moet kijken, van: kan het juridisch. Hè, tegenwoordig is de samenleving meer juridisch geworden , dan vroeger. Dus je moet kijken of een beslissing, een advies dat je neemt, het ook houdt bij de rechter. Je hebt een stedenbouwkundige. De, de belangrijkste adviseur denk ik van de Bebouwingscommissie denk ik in die jaren geweest, in al die jaren was de vertegenwoordig van de stedenbouw, van de afdeling Stedenbouw, of Stadsontwikkeling – hij heeft verschillende namen gehad – was eigenlijk dé belangrijkste adviseur van de , Bebouwingscommissie . En dan kwam ook nog– Er zat ook altijd iemand bij namens het , bestuur, namens het stadhuis. En die, die, die, die keek of het ook allemaal politiek , wel , be-behaalbaar was. Nou, dat bracht je allemaal bij elkaar, en dat is het sterke punt – denk ik- van die Bebouwingscommissie : dat je dus niet , overal , langs bureautjes moet om het allemaal op te halen. Nee, het zat bij elkaar, en je kon direct met elkaar in discussie over — Nou, de één deed een scheutje water bij de wijn, de één, de ander deed geen scheutje water bij de wijn, en gaandeweg kwam je dan tot een gedragen plan.
00:10:46
Kees Hagendijk: Ja. In die jaren 50 – de Wederopbouwwet is dan ingevoerd, hè, en daar kunnen heel veel strijdigheden kunnen vergund worden. Die zijn dan wel tijdelijk, en dat is dan natuurlijk weer , interessant. Want als je dus voor tien jaar vergunning verleent, dus dan na tien jaar, ja, wat dan? Want dan, dan verloopt die termijn, is het dan opeens niet meer toegestaan? Hoe werkt dat?
00:11:10
Eric de Rooy: … Nee, dat is niet zo. Die Wederopbouwwet – ja, die zegt het al: er was natuurlijk een grote , behoefte aan woningen en bedrijven, noem het allemaal maar op. En die Wederopbouwwet was een soort paraplubepaling om af te kunnen wijken, zodat je snel kon bouwen, niet te lang op je vergunning moest wachten en dergelijke. Die kreeg je dan voor tien jaar, … Het staat mij overigens niet helemaal voor de geest hoor, dat er een bepaling van tien jaar in die Wederopbouwwet zat. Ik weet wel dat in , nou ja, om dat dan even ‘mijn tijd’ te noemen, had je, heb je ook nog – en die heb je nog steeds – de mogelijkheid om tijdelijk af te wijken van het bestemmingsplan. En , na die, verloop van die termijn kun je altijd beoordelen of je een definitieve vergunning gaat verlenen, en ik neem aan dat dat ook in die tijd is gebeurd. Waar wij die tijdelijkheid , altijd voor toepasten waren noodlokalen. Scholen. Dat , dat was [onhoorbaar] en , een zoals dat ik vaktaal heet: artikel 17, schuine streep artikel 14. Ja.
00:12:08
Kees Hagendijk: Ja, we komen nu echt in de, in de vaktaal terecht.
00:12:10
Eric de Rooy: Ja, ik zal me inhouden.
00:12:12
Kees Hagendijk: , we hebben ook nog artikel 19, hè.
00:12:14
Eric de Rooy: Ja, dat is wel een beroemde, hoor.
00:12:15
Kees Hagendijk: Ja, daar zullen we het misschien zo nog over hebben. Maar we hebben ook nog artikel 5.
00:12:20
Eric de Rooy: Ja, ja, artikel 5, ja, ja.
00:12:23
Kees Hagendijk: … Wat is dat ook alweer voor een …?
00:12:25
Eric de Rooy: Ja, artikel 5 is een , een gevleugelde uitdrukking. Kijk, Nederland wordt ook wel eens gezegd– Ik, ik zat gisteren naar Nieuwsuur te kijken, en toen ging het over de , criminaliteit. En dan wil ik dat hier niet mee vergelijken, maar daar zat een hoogleraar, en die had het over Nederland als gedoogland. Nou, hè, in sommige gevallen kom je er niet uit met de regels, maar wil je het toch wel heel graag. Nou ja, dan , kijk je misschien af en toe eens even de andere kant op, en je kijkt het , door de vingers. Je, je ziet het door de vingers, maar je denkt er wel even heel goed over na of het in dit geval ook , mogelijk is.
00:13:01
Kees Hagendijk: Maar dat gaat dan ook wel om kleine afwijkingen, niet om …
00:13:04
Eric de Rooy: Ja. Ja, ja, ja, ja. Het gaat om kleine afwijkingen, en we zullen het ook nooit doen als het, als bijvoorbeeld de veiligheid in het geding is of iets dergelijks. Dan … Dan neem je een , ja, heel zwaar gezegd, een gecalculeerd risico. Ja, en … Ja, een goed voorbeeld – en dat is meer dan , twintig jaar geleden – dat is Perron Nul. Perron Nul moest opgeheven worden, daar lag een enorme politieke druk op.
00:13:33
Kees Hagendijk: Wat was Perron Nul ook alweer? [crosstalk]
00:13:34
Eric de Rooy: Perron Nul was de opvang van [crosstalk]. Oké voor de jonge luisteraars. Perron Nul was een opvang voor verslaafden naast het Centraal Station, het oude Centraal Station in Rotterdam. En dat , dat was een soort dependance van de Pauluskerk, en , daar — Nou ja, dat waas een oploop van [eh[, mensen die verslaafd waren aan drugs, met alle bijbehorende problematiek. En uiteindelijk , is besloten om dat Perron Nul op te heffen. En , de oplossing daarvoor waas om , het Perron Nul in één nacht – het was een bouwkeet, hè – op te heffen, dus te stoppen, en die te verplaatsen naar een , locatie in de Spaanse Polder. , de toenmalige burgemeester , die , besloot dat dat in één nacht ging gebeuren. Nou ja, zo’n verplaatsing moest snel. , en daar kon je niet bij gebruiken dat je eerst nog even gezellig een bouwvergunning aan ging vragen. Dus we hebben dat in één nacht gedaan. En , dat is een voorbeeldje van op dat moment een artikel 5 procedure, maar uiteindelijk – achteraf – wordt dan de vergunning wel in orde gemaakt. Maar dan worden er dus , een afweging gemaakt.
00:14:45
Kees Hagendijk: Ja. Ontwikkelingen en zo. En , nou ben jij 30 jaar aan die commissie verbonden geweest, je zei dat je in de jaren 80 begonnen bent, hè. Je bent , secretaris , van die commissie geweest. Dat is een hele belangrijke functie. En ook tien jaar voorzitter, de belangrijkste functie. , kun jij iets over jouw , ervaringen vertellen? Hoe kwam je daar bij, bij die commissie? En, en, en hoe heb je dat , ervaren?
00:15:11
Eric de Rooy: Ik ben in , begin ’84 bij Bouw- en Woningtoezicht komen werken als redacteur. Redacteur is het , het schrijven van vergunningen. Dat ging nog op de ouderwetse manier: je schreef ze met de pen, en ze werden gecontroleerd door je baas met een rood potlood. En , daar heb ik ontzettend veel van geleerd. En kennelijk viel dat op of zo, maar de directeur van Bouw- en Woningtoezicht – Pieter Porreij – , die vroeg mij op een gegeven moment op z’n kamer. En dan moest je in die tijd nog door een , voorportaal met een secretaresse, en dan kwam je bij meneer de directeur. Ja, nou ja, ik kan het ook niet anders omschrijven, maar zo was het wel. En die zei tegen mij , of ik geen secretaris van de Bebouwingscommissie wilde worden. Ja, ik wist echt niet wat ik hoorde, want die Bebouwingscommissie was voor mij in dat jaar dat ik daar zat iets heiligs. Daar kwam je niet zomaar bij. Dus ja, nou goed, ik heb ja gezegd. Ik mocht naar de bestuursacademie, dat is een gemeentelijke opleiding dan, voor het , juridische gedeelte en dergelijke. En ja, nou ja, goed, ik ben , ik ben 30 jaar niet weggegaan. … Zo ben ik erbij gekomen. Ik, ik weet ook nog steeds niet wat hij in me zag hoor, maar goed. [gelach]
00:16:01
Kees Hagendijk: [crosstalk 00:16:19 – 00:16:21]
00:16:22
Eric de Rooy: Het is wel leuk, het is overigens wel aardig, dat Pieter Porreij – 85 jaar inmiddels, woonachtig in Middelburg – ook meegewerkt hè, jij hebt hem geïnterviewd.
00:16:28
Kees Hagendijk: Ik heb hem geïnterviewd, ja.
00:16:30
Eric de Rooy: En hij heeft , een bijdrage geleverd aan het boek. Dat vond ik bijzonder aardig, hoor: dat ons dat nog gelukt is. Dus.
00:16:38
Kees Hagendijk: … Maar goed, dat was dus , Porreij was nog echt een man van , van het oude stempel, hè?
00:16:43
Eric de Rooy: … Ja, ik durf– Ja, hij is nu 85, dus hij zal in die tijd 45, 46 zijn geweest. Maar , naast Porreij zaten er nog een aantal eerbiedwaardige heren in. Het was ook een commissie van alleen maar heren hè. En heren die allemaal voor de oorlog geboren waren, in driedelig pak met een grote sigaar, en in , een ruimte zonder ramen, want het was in de kern van Europoint, … Het maakte enorme indruk op mij, want je ging daar ook niet heen zonder stropdas. En , je, je had ook het lef niet om , om je mond open te doen zonder dat de voorzitter jou daar toestemming voor gaf. Ja, misschien nu allemaal niet meer zo voorspel-voorstelbaar, en , ga nu bij de Bebouwingscommissie zitten en je denkt: “Joh, is dat het? Is dat die commissie van toen?” Maar ja, zo was het in ’84. Dus.
00:17:30
Kees Hagendijk: Ja, maar daar werden dan een, op een middag – of ik weet niet wanneer de bijeenkomsten waren, op woensdag hè, dacht ik?
00:17:36
Eric de Rooy: Woensdag. Altijd op woensdag.
00:17:36
Kees Hagendijk: Dan , dan werden daar een stuk of 30, 40 plannen besproken.
00:17:41
Eric de Rooy: Ja, ja, ja, ja. En voorbereid– Want jij zegt dat de voorzitter de belangrijkste functie was, ja, ik ben zo onbeleefd om te zeggen dat de secretaris eigenlijk de spil, de spin in het web is. De spil waarom die commissie draait, qua voorbereiding, qua verslaglegging. Hij presenteert ook altijd het plan, en hij geeft aan wat er aan de hand is. En , ja, de voorzitter die mag dan uiteindelijk het – als het nodig is – het machtswoord spreken, maar dat , heb ik zel-den meegemaakt.
00:18:07
Kees Hagendijk: Ja. En uiteindelijk, ja, ben je zelf die voorzitter geworden.
00:18:12
Eric de Rooy: Ja. , dat, dat vond ik wel lastig, want , ik was twintig jaar secretaris geweest, en dan heb je toch de neiging om je er ongelooflijk mee te gaan zitten bemoeien. En dat moet je juist niet doen, want je moet een klein beetje boven alle partijen staan om , uiteindelijk dan, hè, te kunnen samenvatten en te zeggen: die kant gaat het op. Terwijl je als secretaris had je er al een beeld van. Ja, en dat nam je als voorzitter dan , over. Maar uiteindelijk is het wel heel erg , aardig om te doen. , alleen je zag de vroegere voorzitters, dat waren dus de directeuren Bouw- en Woningtoezicht, ja, die kwamen, die zagen, die besloten en die gingen weer weg. Maar , toen ik het ging doen, ja, ik had ook het natuurlijk in de smiezen hoe het allemaal werkte, en , wat er allemaal nodig was. Dus ik ging eigenlijk een klein beetje ook nog weer secretaris spelen. Dat , dat is wel even wennen geweest.
00:19:04
Kees Hagendijk: Ja.
00:19:04
Eric de Rooy: Overigens deed ik het niet alleen: ik had een collega, [onhoorbaar] die samen met mij dat , voorzitterschap , heeft vervuld.
00:19:12
Kees Hagendijk: Ja. Ja, Eric, het jubileumboek heeft een, heeft de titel , ‘De stad staat nooit stil’. De titel is natuurlijk met zorg , gekozen. … Hij staat een beetje voor de dynamiek en de mentaliteit van Rotterdam, hè, van, van, van de wederopbouw. … Hoe, hoe kun jij dat verder , terugvinden in, in de commissie? Hoe reëel is dat?
00:19:38
Eric de Rooy: , toen ik bij Bouw- en Woningtoezicht begon , als secretaris, toen had ik mentor, die zei tegen mij – en dat ben ik nooit vergeten: “Eric, als er zo’n plan binnenkomt… Daar zit iemand achter. Iemand heeft dat bedacht, iemand heeft daar z’n , z’n , z’n ziel en zaligheid in gelegd. Die wil daar geld in steken, die is iets van plan, en , die ziet iets moois voor zich. En dan moet het niet zo zijn dat die , bij een gemeente naar binnenwandelt, en dat die gaat zeggen dat het niet kan, of wat er niet kan. Maar je moet ernaar kijken met de bril van , hoe gaan wij jou aan die vergunning helpen?” En dat ben ik eigenlijk nooit vergeten. En ik denk dat die opvatting ook van de commissie afstraalt, maar het hoort helemaal bij Rotterdam. Die zin ‘geen woorden maar daden’ die is heel treffend, en dat proberen we ook altijd. En ik, ik ben daar ook hartstikke trots op, dat ook Bouw- en Woningtoezicht – , de club dus die uiteindelijk voor die vergunningen gaat. En als ik dat dan nog even mag zeggen: één van de oudste diensten van de gemeente Rotterdam is, hè – dit jaar 160 jaar. Samen met stadsarchief één van de oudste clubs – , ook altijd die manier van werken propageert.
00:20:47
Kees Hagendijk: Maar goed, veel is mogelijk, hè. Maar er zijn dus ook wel juridische waarborgen ingebouwd, hè. Kun jij vertellen hoe dat , hoe dat werkt, wat die juridische waarborgen zijn?
00:20:58
Eric de Rooy: Nou ja, in principe, zal zo’n bewoner , omwonende, natuurlijk zeggen van: “Ik heb een bestemmingsplan. Toen ik hier kwam wonen, toen heb ik dat bestemmingsplan opengeslagen. En , ik heb gezien wat er mag. Nou, en daar ga ik vanuit.” Op het moment dat een gemeente af gaat wijken van zo’n bestemmingsplan, dan moet zo’n bewoner ook de kans krijgen om daar wat van te vinden. , in het verleden bijvoorbeeld werd voordat je zo’n besluit nam om af te wijken, werden bewoners in de gelegenheid gesteld om , daar een mening te hebben. Dat noemen we dan in juridische , termen noem je dat een zienswijze. Dan krijgen die mensen een brief in de bus. Ik heb zelf ook nog wel brieven in die bussen lopen stoppen, als het om plannen–
00:21:00
Kees Hagendijk: Oh ja?
00:21:37
Eric de Rooy: Ja, hoor. Als het om plannen gingen die haast hadden, en dat , je niet kon wachten tot de post die brief had gebracht. En dan, dan kregen de mensen dus de gelegenheid om daar een zienswijze , op in te brengen, en daar konden ze dan ook – , dat is tegenwoordig niet meer, maar in het verleden kreeg je dan een gelegenheid om ten overstaan van de wethouder, in een hoorzitting in kamer zeven of negen (dat weet ik niet precies) op het Stadhuis je zegje te doen. En dat waren soms ochtenden lang , insprekers. Ja, daar is het een en ander in veranderd, dat , mondeling horen is er niet meer zozeer, het gaat allemaal schriftelijk. Maar er is altijd een mogelijkheid voor , omwonenden om daar wat van te vinden. En uiteindelijk is het ook – en dat is maar goed ook in Nederland – de rechter die uiteindelijk finaal zegt van: “Joh, gemeente, je hebt het goed gedaan, en die vergunning, die klopt.”
00:22:24
Kees Hagendijk: Ja. Nou wordt , de Omgevingswet die wordt binnen twee jaar , van kracht – is tenminste de planning. En die Omgevingswet , ja, die beoogt eigenlijk een andere insteek van de omgevingsvergunningen. Die Omgevingswet die heeft dus een, een, een nieuwe mentaliteit, een nieuwe insteek, en die wordt dan uitgelegd als: we gaan van ‘nee, tenzij’, hè, iets wat wel kan, gaan we naar ‘ja, mits’, hè, eigenlijk kan het, misschien moet er wel hier en daar wat , aangepast worden. En die Omgevingswet die probeert eigenlijk plannen ook dan zeg maar integraal, dat plannen integraal ontwikkeld worden. Hè, dat ze rekening houden met, met milieu, met veiligheid, met stedenbouwkundige aspecten, met groen, klimaatadaptatie. Dus dat hele pakket aan factoren wat, wat, wat bij een bouwplan komt kijken, dat moet als het ware allemaal in één grote beweging meegewogen worden. , en nou is het aardige van ja, die Omgevingswet , die wil eigenlijk wat de Rotterdamse Bebouwingscommissie al doet. Eigenlijk al vanaf de oprichting, sinds 17 september 1940. Kun je dat nog wat verder , uitleggen?
00:23:44
Eric de Rooy: Ja, je omschrijft het eigenlijk goed. Als je naar de Omgevingswet kijkt die nu voorzien is voor 1 juli 2022: het, het mantra wat daaromheen hangt is integraal. Dat is één van die woorden, hè: participatie, dus dat die goed geregeld is.
00:24:02
Kees Hagendijk: En participatie wil eigenlijk zeggen: inspraak.
00:24:04
Eric de Rooy: Inspraak, hè. Maar als je naar de Omgevingswet zelf kijkt, dan staat er bijvoorbeeld in dat als jij een , aanvraag omgevingsvergunning voor de activiteit bouwen – dat noemen dan, dat noemden we vroeger dan gewoon bouwvergunning. Als je die aanvraag indient, dan moet jij als aanvrager aangeven hoe jij de participatie hebt vormgegeven.
00:24:21
Kees Hagendijk: Dus ongeveer met de bewoners
00:24:24
Eric de Rooy: Dus jij zet een dakkapel op je huis en je stopt er een briefje bij dat jouw buurman dat goed vindt. Ik , ja. Dat is dan de hele basale vorm. Hè, je bouwt een toren aan de Coolsingel, en je laat een heel participatieproces zien. Even heel zwart-wit gezegd, en verder is het ook zoals jij zegt: we van ‘nee, tenzij’, naar ‘ja, mits’. Nou, misschien een tikje arrogant om te stellen, maar je kunt wel stellen dat als je goed naar die Omgevingswet kijkt, en je kijkt naar hoe Rotterdam met, bouwplannen omgaat, en dan is de Bebouwingscommissie daar misschien wel de exponent van, dan zie je dat die werkwijze zoals de Omgevingswet beoogt – en ik ben bij veel congressen over die Omgevingswet geweest – dat wij dat in het klein eigenlijk hier in deze stad al doen.
00:25:14
Kees Hagendijk: Nou hadden we het over strijdigheden en ontheffingen, hè, nou is het hoofdpostkantoor – hè, dat, één van de gebouwen die het bombardement heeft doorstaan – dat is uiteindelijk alweer tien jaar geleden of zo uitgerangeerd geraakt. En ja, dat moet een nieuwe functie krijgen, en daar is een plan voor , gemaakt. Kun je daar eens op ingaan , wat dat dan allemaal meebrengt, hè, aan strijdigheden en aan factoren die afgewogen moeten worden?
00:25:42
Eric de Rooy: Ja. Nou ja, de, de, je noemt een heel goed voorbeeld. Het postkantoor is toch een icoon. Als je kijkt op foto’s , vlak na het bombardement, dan zie je dus een vlakte, je ziet het stadhuis, je ziet het beursgebouw en je ziet het postkantoor, en hotel Atlanta. En de rest is weg. Bizar beeld. , dat is voor Rotterdammers natuurlijk ook – , nou ja, de wat oudere dan misschien – maar , het postkantoor is een, is een, is een belangrijke plek in de stad. En , als je– Het is ook een rijksmonument: , dat betekent dat er , eigenlijk niets aan vertimmerd mag worden. En , er is toen een plan gemaakt – nadat het postkantoor leeg heeft gestaan gedurende een groot aantal jaren – door een ontwikkelaar, om dat gebouw te reanimeren. , en een onderdeel daarvan – en dat zal ongetwijfeld ook met de betaalbaarheid te maken hebben – is om daarop een woontoren neer te zetten van bijna 150 meter hoog. Nou, dan krijg je met heel wat zaken te maken. Denk aan het parkeren, denk aan de , verbouwing van het rijksmonument, denk aan de , daglichttoetreding aan de overzijde, de strijdigheid met het bestemmingsplan, er wonen mensen boven het nieuwe Stadstimmerhuis, de samenhang in de omgeving… Kortom, alles wat je maar kunt bedenken, ook techniek, komt allemaal samen in dit plan. En , dan zie je dat, daar doet de Bebouwingscommissie aan mee, want de Bebouwingscommissie moet , de afwijking van het bestemmingsplan – die overigens, en dat klinkt misschien gek, in dit geval niet buitengewoon was. Want er waren in het bestemmingsplan mogelijkheden om een dergelijk iets te maken. Maar er komen , nog tal van andere uitdagingen op ons af, en de allerbelangrijkste denk in dit geval was: hoe krijg je een dergelijke toevoeging op een respectabele wijze, respectabele wijze gerealiseerd aan een rijksmonument? Nou, we hebben het geluk dat we in Rotterdam een fantastische commissie Welstand en Monumenten hebben, met een club deskundigen op het gebied van , monumenten. En , die hebben daar een grote bijdrage aan geleverd. En ik, ik, dat geldt ook voor de stedenbouwkundige voor het centrum. Dat geldt voor de juristen, want dit is een juridische uitdaging geweest vanjewelste, en hij is overeind gebleven tot aan de Raad van State toe. En dat, dat is een prestatie van , heel Stadsontwikkeling. Niet alleen de Bebouwingscommissie.
00:28:12
Kees Hagendijk: Ja. Eric, jij bent , 30 jaar , aan die commissie , verbonden geweest, hè. Wat is nou een plan wat jij als heel bijzonder , hebt ervaren, waar je aan gewerkt hebt?
00:28:12
Kees Hagendijk: Eric, jij ben 30 jaar aan die commissie verbonden geweest. Hè, wat is nou een plan? Wat wat jij als heel bijzonder ervaren waar je aan gewerkt hebt?
00:28:24
Eric de Rooy: Ja, ja. Nou, kijk, misschien nog wel even goed om te zeggen: we hebben het natuurlijk vaak over in het oog springende plannen. , die komen er ook voorbij. , maar het leeuwendeel van de, die plannen die in de Bebouwingscommissie komen, dat zijn plannen, kleinere plannen. Dat zijn, — Iemand wil een horecazaak beginnen, iemand wil zijn woning uitbreiden, iemand wil een bedrijfje beginnen. Dat is het leeuwendeel. Dat wil ik er wel even bij zeggen. Maar als je dan vraagt: “Wat springt eruit?” … Dan denk ik toch dat dat , de SS Rotterdam is geweest. En dan zou je zeggen: het stoomschip Rotterdam. , ik ben er zelf bij geweest toen dat schip terugkwam naar Rotterdam en …
00:29:01
Kees Hagendijk: Vol met asbest.
00:29:01
Eric de Rooy: Vol met asbest. En , dat het daar de Maas af kwam varen, getrokken sleepboten en Katendrechtsehaven in getrokken werd. Ja, ik vond dat wel– Ja, dat, d-d-deed mij ook wat op dat moment. Maar daar zit dus ook weer een verhaal achter, want dat schip zou daar permanent komen te liggen. Dat zou worden verbouwd tot hotel, daar zou een restaurant in komen, er kwamen voorzieningen op de kade. En toen kwam de vraag aan de [onhoorbaar], en dan zou je zeggen: ja, in Rotterdam, een schip, is dat schip dan een bouwwerk? En moet je daar de , regelgeving rond , bouwwerken op loslaten?
00:29:36
Kees Hagendijk: Ja. Want ja, het cruciale punt is dan natuurlijk het verschil tussen een bouwwerk en een schip.
00:29:36
Eric de Rooy: Ja.
00:29:41
Kees Hagendijk: Voor een schip gelden, ja, om het zo maar te zeggen, minder regels.
00:29:45
Eric de Rooy: Andere regels.
00:29:46
Kees Hagendijk: Andere regels in ieder geval, dan voor een bouwwerk. En dan raak je dus ook aan, aan allerlei aspecten van veiligheid bijvoorbeeld, hè.
00:29:54
Eric de Rooy: Nou ja, je zegt al terecht: as-asbest was natuurlijk hét ding. , daar kan Woonbron nog wel over meepraten denk ik, maar —
00:30:02
Kees Hagendijk: Woningcorporaties.
00:30:03
Eric de Rooy: Maar de bouwregelgeving… Dit valt buiten het aspect Bebouwingscommissie, maar het is wel weer , dat we als Rotterdam op zoek zijn gegaan: hoe maken we dit mogelijk? En ik heb, ik ken, ik ken de bouwinspecteurs en de techneuten bij ons die daarmee bezig zijn geweest. En kijk, een schip heeft smallere gangen, een schip heeft smallere deuren, een schip heeft een andere manier van ontvluchten als er wat gebeurt. , en daar moesten allemaal manieren voor gevonden worden om daarmee om te gaan. En dat is , met heel veel , inzet, gezamenlijk, met de club die , Rotterdam ontwikkelde, dus , Woonbron en de mensen die daarbij horen. Maar ook – en dat moet ik ze , dat geef ik ook even bij deze een pluim aan – ook de mensen van de brandweer. , want dat is een belangrijke partner van ons, is het gelukt om met elkaar dat schip uiteindelijk opgeleverd te krijgen. Het was in een ontzettend koude winter. Ik, ik kan het me nog heel erg goed herinneren. En Van der Laan, de, de, nou ja, de inmiddels burgemeeseter van Rotterdam, Amsterdam, sorry.
00:31:00
Kees Hagendijk: Oh, ik wou zeggen.
00:31:11
Eric de Rooy: Ja, ja, ja, ja. , die heeft, die was toen minister van Binnenlandse Zaken. , althans, hij ging erover. En die heeft het schip toen , geopend. En , nou ja, dat was voor heel mensen – , de bouwer, de ontwikkelaar, de gemeente – was dat een , een heel mooi moment.
00:31:29
Kees Hagendijk: Ja. Goed, Eric, het is tijd om naar een , afronding te gaan. 80 jaar Bebouwingscommissie. Ja, stilletjes aan al bijna 81 jaar, hè. Meer dan 2600 vergaderingen. , wat is, wat is, wat zou willen omschrijven, wat, wat is het unieke van deze commissie?
00:31:50
Eric de Rooy: Nou ja, het unieke van deze commissie is dat die nog steeds een bestaansrecht heeft. , na 80 jaar, 81 jaar. , ik denk dat je dat niet heel veel , tegenkomt. , dat, dat is naar mijn idee , de traditie, maar ik ben heel erg van, van de school van ‘we doen het met elkaar’. En er zit nu ook een fantastisch secretariaat, er zit een hartstikke goede voorzitters, ik heb voorgangers gehad, : we doen het met elkaar. Ik bedoel , Messi, als die alleen op het veld gaat staan, redt het ook niet in z’n eentje. Daar heb je een elftal voor nodig, en dat zijn we met elkaar. En dan win je ook de wedstrijd.
00:32:26
Kees Hagendijk: Ja.
00:32:26
Eric de Rooy: En zo zie ik het ook.
00:32:28
Kees Hagendijk: Ja. En het is natuurlijk ook mooi dat je , ja, op, op, op, op die, op die traditie kunt , voortbouwen, hè: het lag er al, en het, het wordt ook nog weer voortgezet in gemoderniseerde vormen. Want je had het over cultuur, van de stropdassen en zo.
00:32:44
Eric de Rooy: Ja, ja, ja.
00:32:44
Kees Hagendijk: Dat is natuurlijk niet meer.
00:32:45
Eric de Rooy: Nee.
00:32:45
Kees Hagendijk: Maar —
00:32:45
Eric de Rooy: Dat is maar goed ook, hoor.
00:32:46
Kees Hagendijk: In de geest is dat nog steeds , dezelfde commissie.
00:32:49
Eric de Rooy: Ja, precies. En ik denk met de komst van de Omgevingswet , dat er nog voldoende bestaansrecht is voor deze club. En ik denk ook dat die ook z’n 100-jarig bestaan wel gaat halen.
00:32:58
Kees Hagendijk: Misschien kunnen we daar dan mee afsluiten. Dit was het wat ons betreft. Bedankt voor het luisteren. Dag!
00:33:04
Moderator: Dit was een blik achter de schermen bij de Bebouwingscommissie. Bedankt voor het luisteren. Speciaal voor het 80-jarig bestaan is het jubileumboek ‘De stad staat nooit stil’ uitgegeven. Ben je benieuwd naar de wederopbouw en de groei van de stad? Download dan nu de digitale versie van het jubileumboek.
